دورکاری؛ راه‌حل دیجیتالی عصر کرونا
شیوع ناگهانی ویروس کرونا طی دو ماه ابتدا در چین، در حال‌حاضر سایر کشورها ازجمله ایران را غافلگیر کرده است. به نظر می‌رسد، نخستین استراتژی کشورها برای کنترل این بیماری در کنار توصیه رعایت بهداشت عمومی و ضدعفونی مراکز عمومی، به قرنطینه بردن شهرهایی است که به‌طور گسترده با این بیماری درگیرند. شرکت‌ها نیز مجبور شدند در وهله نخست به‌طور موقت فروشگاهها، ادارات و کارخانههای خود را تعطیل کنند و در نهایت، حتی رویدادهای بینالمللی مانند کنگره جهانی موبایل نیز لغو شد که حاکی از نگرانی جامعه جهانی از شیوع این بیماری در سایر کشورها بود. از طرفی خود کارمندان تمایلی به بازگشت به محل کار خود ندارند. طبق گزارش روزنامه دولتی چاینادیلی، بیش از نیمی از کارگران در پایتخت پکن قصد دارند به‌جای رفتن به اداره، از خانه کار کرده یا دورکاری انجام دهند. با اینکه مقامات از شرکت‌ها خواسته‌اند که بازگشایی شوند، کارمندان در سراسر چین شروع به کار از خانه می‌کنند. زیرا در گزارش CNN برآورد شده این شیوع می‌تواند ۶۲ میلیارد دلار ضرر برای اقتصاد چین به همراه داشته باشد. این در حالی است که با تعطیل کردن شرکت‌ها این ضرر اقتصادی بیشتر می‌شود؛ بنابراین دولت‌ها باید به فکر یک راهکار اساسی باشند.
به‌نظر می‌رسد همان‌طور که تولیدکنندگان موبایل توانستند به لطف تکنولوژی و دنیای دیجیتال محصولات خود را آنلاین رونمایی کنند؛ سایر شرکت‌ها و دولت‌ها تصمیم گرفتند از این قابلیت برای دورکاری بهره‌مند شوند. در این میان، شرکت‌های فناوری پیشگام بودند به‌طوری که شرکت‌های تنسنت، علیبابا و مایکروسافت به CNN گفته‌اند که کارکنان آنها در یک تا دو هفته آینده دورکاری خواهند کرد. همچنین به گزارش CNN، دولت‌های سنگاپور، هنگ‌کنگ و ماکائو به کارمندان دولت دستور داده‌اند تا امور اداری خود را به صورت دورکاری انجام داده و از کارفرمایان خصوصی خواستند تا در صورت امکان، تنها کارکنان ضروری یا ارائه‌دهندگان خدمات اورژانسی در اداره حضور داشته باشند. به گفته یک کارمند بانک در گفتگو با مجله تایمز، کارمندان بانک هنگ‌کنگ طی سه هفته گذشته از طریق دورکاری امور بانکی را انجام داده‌اند. همچنین در کره‌جنوبی که شیوع ویروس کرونا در این کشور همزمان با ایران خبرساز شد، بلافاصله برنامه دورکاری در شرکت‌های خصوصی و دولتی اجرا شده به طوری که مترو سئول در نخستین روز پس از اجرای این تدابیر بیش از پیش خلوت بود. پیش از این نیز در شبکه‌های اجتماعی هشتگ work for home (کار از خانه) ترند شده بود، آن‌هم در کشوری که به داشتن بیشترین ساعات کاری مشهور است. اما این عزم همگانی شرکت‌ها در فاصله گرفتن از فرهنگ سازمانی‌شان نمایش تلاش همگانی برای مقابله با گسترش ویروس کرونا در این کشوراست. به هر حال، امروزه، در مقایسه با دهه گذشته، دسترسی به ایمیل‌های کنترل از راه دور، نرم‌افزارهای مدیریتی و کنفرانس ویدئویی از راه دور بسیار آسان‌تر است. بنابر گزارش CNN حاکی از آن است که در این میان شرکتی که زودتر به دیجیتالی کردن فرآیند کاری خود روی آورده سریع‌تر توانسته از قابیلت دورکاری در شرایط اضطراری مانند شیوع ویروس کرونا اجرایی کند. حتی برخی شرکت‌های چینی مانند DingTalk که در حوزه ارتباطات فعال بوده، فیلترهایی برای تماسهای ویدئویی طراحی کرده تا فضای منطبق با واقعیت را برای کارمندان و مخاطبانشان فراهم کنند. همچنین شرکت WeChat به منظور تامین افزایش پیش‌بینی‌شده در تقاضا برای خدمات ارتباطی در زمان دورکاری، ظرفیت شرکت‌کنندگان در ویدئو کنفرانس مجازی خود را به ۳۰۰ نفر افزایش داده و برخی قابلیتها مانند پزشکی از راه دور و آموزش آنلاین را به سازمان‌هایی ازجمله بیمارستان‌ها و مدارس ارائه کرده است.شاید در شرایط فعلی دورکاری یک وضعیت اضطراری باشد، اما با توسعه ابزارهای دیجیتالی و فناوری، دورکاری به یکی از استراتژی‌های شرکت‌ها برای کاهش هزینه و بالا بردن بهرهوری نیروی کار تبدیل شده است. درصد افراد شاغل در اتحادیه اروپا که دورکاری می‌کنند از ۷/ ۷ درصد در سال ۲۰۰۸ تا مرز ۱۰درصد در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است. براساس گزارش جداگانه‌ای از شرکت مشاوره آمریکایی Grand View Research در ماه اوت پیش‌بینی کرده، بازار جهانی کنفرانسهای ویدئویی به تنهایی تا سال ۲۰۲۵ به ۷/ ۶ میلیارد دلار می‌رسد. همچنین در آمریکا تعداد افرادی که دورکاری می‌کنند به‌طور پیوسته در حال افزایش است. آمار سرشماری این کشور نشان داده که بیش از ۵ درصد آمریکاییها در سال ۲۰۱۷ از خانه کار میکردند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۰۰ حدود سه درصد بود.
دورکاری در ایران
شیوع ویروس کرونا در کشور طی روزهای اخیر موج نگرانیهای شدیدی به راه انداخته است. در حال‌حاضر، تنها استراتژی برای کنترل این بیماری تعطیلی مدارس، دانشگاهها، مراکز عمومی مانند سینماها و تئاتر و ضدعفونی کردن وسایل حملونقل عمومی بوده و هنوز خبری از تعطیلی یا تغییر ساعت کار اداره‌ها و سازمان‌ها نیست. اما استارت‌آپ‌های ایرانی طی یکی، دو روز گذشته راه‌حل دیگری را برای مقابله با این ویروس در نظر گرفته‌اند. در واقع، ساختار دیجیتالی شده این شرکت‌های نوپا به آنها کمک کرده بتوانند به‌طور آزمایشی و برای پشت‌‌سر گذاشتن شرایط اضطراری و برای حفظ سلامت کارکنانشان این روزها گزینه دورکاری را انتخاب کنند. در واقع، ساختار دیجیتالی به آنها کمک کرده به راحتی و سریع، فعالیت خود را در این شرایط اضطراری ادامه بدهند. علاوه‌بر این، ارائه خدمات آنلاین ازجمله خرید آنلاین یا تاکسیها و پیکهای اینترنتی که توسط استارتآپها ارائه شده این امکان را برای افراد فراهم کرده بتوانند به واسطه دریافت خدمات آنلاین کمتر در معرض ابتلا به بیماری کرونا قرار بگیرند. به هر حال، مزیت فعالیت در صنعت تکنولوژی به بسیاری از آنها این امکان را داده که بدون تعطیلی، فعالیتشان را به صورت دورکاری پیگیری کنند. راهکاری که می‌تواند شرکت‌های غیرفناوری را از این انتخاب دوراهی تعطیلی شرکت یا تامین سلامتی کارمندان نجات دهد. همان‌طور که مدارس و دانشگاهها از مزایای فناوری، برای برگزاری آنلاین بهره‌مند شوند یا اینکه شبکه‌های اجتماعی امروزه به مهم‌ترین ابزار ارتباطی مردم و اطلاع‌رسانی تبدیل شده است. یکی از این فناوریها، نرم‌افزار دورکاری Anydesk است. شرکت‌ها میتوانند با استفاده از این نرم‌افزار، سیستم‌های دسکتاپ را از راه دور و از طریق اینترنت کنترل کنند. نرم‌افزار دیگر Trelloبوده که ابزاری تحت‌وب برای مدیریت و راهبرد پروژه یا برنامه‌های شخصی و عمومی به‌صورت کاملا هماهنگ است. برنامه slack نیز یک چت‌روم برای کل اعضای یک گروه است. اسلک تیم کاری، به چند کانال کوچک تقسیم می‌شود تا اعضای گروه با هم در آنها صحبت کنند و مسائل خود را در میان بگذارند. برنامه اسکایپ نیز یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین سرویس‌های تماس صوتی و تصویری است که در سراسر دنیا توسط کاربران شرکت‌ها و موسسات هم استفاده می‌شود. همچنین ویدئو کنفرانس یکی از روش‌های معمول بین مقامات رسمی و دولتی‌ها است که در شرایط فعلی می‌تواند جایگزین جلسات حضوری غیرضروری شود.
